Téarmaí gan Iomrá: Téarmaí a d’úsáid nó a chum Seosamh Mac Grianna agus é ag tiontú Béarla go Gaeilge idir na 1920idí agus na 1950idí agus nach raibh i gcúrsaíocht ina dhiaidh sin

Mac Corraidh, Seán. (2020). Téarmaí gan Iomrá: Téarmaí a d’úsáid nó a chum Seosamh Mac Grianna agus é ag tiontú Béarla go Gaeilge idir na 1920idí agus na 1950idí agus nach raibh i gcúrsaíocht ina dhiaidh sin. Léann Teanga: An Reiviú, https://doi.org/10.13025/p552-0a56

Abstract

Thiontaigh Seosamh Mac Grianna dhá leabhar déag Béarla go Gaeilge agus d’fhoilsigh an Gúm idir 1932 agus 1955 iad (Uí Laighléis, 2003; 2017; Mac Corraidh, 2004). Thug sé Teacht Fríd an tSeagal (TS), aistriúchán ar Comin’ thro’ the Rye le Helen Mathers, don Ghúm in 1928 agus foilsíodh sa bhliain 1932 é. Sa bhliain 1929, thug sé Ben Hur (BH) agus An Mairnéalach Dubh (MD) dóibh, aistriúcháin ar Ben Hur le Lew Wallace agus ar The Nigger of the Narcissus le Joseph Conrad faoi seach, agus foilsíodh sa bhliain 1933 iad. Idir na blianta 1934 agus 1937, foilsíodh An Páistín Fionn (PF) (1934), aistriúchán ar The Whiteheaded Boy le Lennox Robinson, ar ghlac an Gúm leis in 1931; Séideán Bruithne agus Amy Foster (SB) (1935), ar ghlac an Gúm leis in 1930 agus ar aistriúchán ar Typhoon and Amy Foster le Joseph Conrad é; Teach an Chrochadóra (TC) (1935), aistriúchán ar Hangman’s House le Donn Byrne ar ghlac an Gúm leis in 1931; Muinntir an Oileáin (MO) (1935) ar ghlac an Gúm leis i 1933 agus ar aistriúchán é ar Islanders le Peadar O’Donnell a tugadh isteach in 1930; Imeachtaí Fhear Dheireadh Teaghlaigh (IFDT) (1936), aistriúchán ar Adventures of a Younger Son le E.J. Trelawney, ar ghlac an Gúm leis in 1931; Díth Céille Almayer (DCA) (1936), aistriúchán ar Almayer’s Folly le Joseph Conrad, ar ghlac an Gúm leis in 1930 agus Ivanhoe (I) (1937), aistriúchán ar Ivanhoe le Sir Walter Scott ar glacadh leis in 1930. Is sa bhliain 1937 a glacadh le Eadarbhaile (E), aistriúchán ar Adrigoole le Peadar O’Donnell agus foilsíodh sa bhliain 1953 é. Glacadh le Báthadh an Ghrosvenor (BG), aistriúchán ar The Wreck of the Grosvenor le W. Clark Russell, sa bhliain 1944 agus foilsíodh in 1955 é. Is fiú a lua nár aistrigh Seosamh Mac Grianna gach ceann de na leabhair Bhéarla sin ina n-iomláine. Mar shampla, tá a fhios againn gurb é Séamus Ó Grianna a d’aistrigh roinnt mhaith de Comin’ Thro’ the Rye sular fhág sé ina dhiaidh é nuair a fuair sé amach go raibh an leagan Gaeilge le foilsiú sa chló úr agus chuir Seosamh Gaeilge air ina dhiaidh sin (Uí Laighléis, 2017).

Publisher

Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, Ollscoil na hÉireann, Gaillimh

Rights

CC BY-NC-ND 3.0 IE

cbn

Collections

Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge (Scholarly Articles)